بيشتر خطاهاي پزشكي در نحوه تجويز داروست
كشور ما در حوزه روش‌هاي ثبت، پيگيري و رسيدگي به تخلفات پزشكي حداقل 40 سال از استانداردهاي جهاني عقب‌تر است
همچنين بيشترين خطاهاي پزشكي نيز در نحوه تجويز داروست.
خطاهاي پزشكي در تمام دنيا، يكي از چالش‌هاي مهمي است كه نظام سلامت را در تمامي كشورها تهديد مي‌كند و حركت‌ها و تلاش‌هايي جدي براي به حداقل رساندن آمار خطاهاي پزشكي و مرگ و مير‌ها، ناتواني‌ها و ساير تبعات خطاهاي پزشكي صورت گرفته است.
در اين حال، در ايران اگرچه هنوز آمار مدوني از ميزان خطاهاي پزشكي در دست نيست اما كارشناسان پيش‌بيني مي‌كنند به‌دليل برخي ضعف‌هاي ساختاري در نظام سلامت كشور، ميزان خطاهاي پزشكي بسيار بالا باشد و در همين حال، افزايش پرونده‌هاي ارجاعي شكايت مردم از پزشكان به سازمان نظام پزشكي، نشان‌دهنده اين ادعاست.
حسن امامي رضوي، معاون سلامت وزارت بهداشت چندي پيش دراين خصوص گفت: در حال حاضر نمي‌توان آمار خطاهاي پزشكي را به‌طور دقيق عنوان كرد و ميزان آنها پس از استقرار نظام اعتباربخشي بيمارستان‌ها قابل محاسبه خواهد شد.
وي افزود:در حال حاضر ميزان خطاهاي پزشكي به‌صورت موردي و با شمارش تعداد شكايات به دادگاه‌ها مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد و هنگامي كه اين موضوع در نظام اعتباربخشي بيمارستان‌ها قرار گرفت مي‌توان آمار رشد يا كاهش آن را در طول هر سال اعلام كرد.
از سوي ديگر، به گفته برخي كارشناسان و آگاهان، كشور ما در حوزه روش‌هاي ثبت و پيگيري و رسيدگي به تخلفات پزشكي حداقل 40سال از استانداردهاي جهاني عقب‌تر است.
كارشناسان معتقدند، در زمينه مديريت نحوه مواجهه با خطاهاي پزشكي، در جهان تاكنون ۲ رويكرد تجربه شده است. رويكرد اول، رويكردي است كه يك فرد را به‌عنوان عامل اصلي خطا و مقصر مي‌شناسد و در بررسي خطاهاي پزشكي با چنين نگرشي، تنها به‌دنبال فرد خطاكار مي‌گردد و رويكرد دوم، رويكرد سيستمي و نظام‌مند به خطاهاي پزشكي است كه طرفداران آن بر اين باورند كه اين سيستم و مشخصات و كاركردهاي آن است كه سبب و زمينه ساز بروز خطا مي‌شود و بر مبناي چنين نگرشي، اين گروه از كارشناسان بر اين باورند كه براي به حداقل رساندن احتمال بروز خطاهاي پزشكي، بايد سيستم‌ها و فرايندها را هوشمندانه طراحي و مديريت كرد چرا كه يك سيستم هدفمند، سالم و پويا خود از بروز خطا پيشگيري مي‌كند.
دكتر حسن هويدا، رئيس انجمن پزشكان عمومي ايران در علت يابي افزايش خطاهاي پزشكي، عمده‌ترين علت آن را پايين بودن سرانه درمان و غيرواقعي بودن تعرفه‌هاي پزشكي دانست كه موجب شده است برخي پزشكان به حوزه‌هاي تخصصي يا اموري كه آشنايي چنداني به آنها ندارند، وارد شوند.
وي بيشترين خطاهاي پزشكي را هم مربوط به جراحي‌هاي زيبايي دانست وگفت : متأسفانه گروه‌هاي روزافزوني از مردم و به‌ويژه خانم‌ها پيگير انجام جراحي‌هاي زيبايي بوده و خطاها و اشتباهات انجام شده در اين زمينه نيز اغلب آنان را به هيات‌هاي رسيدگي به تخلفات پزشكي سازمان نظام پزشكي مي‌كشاند.
البته از نگاه دكتر هويدا، علت‌العلل تمامي اين خطاها در حوزه پزشكي، نبود يك نظام سطح بندي شده خدمات سلامت در كشور است. به اعتقاد وي، به‌دليل نبود يك سيستم سلامت سطح بندي شده، شرح وظايف هر يك از اعضاي گروه جامعه پزشكي هم به درستي تعريف نشده و در كنار آن پايين بودن سرانه درمان منجر به آن شده است كه همواره شاهد بروز چنين اشتباهات و خطاهايي در گروه پزشكي باشيم.
وي افزود: چون جايگاه پزشكان عمومي در نظام سلامت و شرح وظايف و ماموريت‌هاي آنان، مشخص و معلوم نيست و از طرفي سطح دوم و سوم خدمات سلامت هم در كشور ما تعريف نشده است و علاوه بر آن نظام ارجاع قانونمندي هم وجود ندارد، گاه برخي از پزشكان عمومي در حوزه‌هايي وارد مي‌شوند كه در زمره تخصص‌ها و مهارت‌هاي حرفه‌اي آنان نيست و همين امر يكي از ريشه‌هاي اصلي آمار قابل توجه شكايت از پزشكان عمومي است.
تجويز داروي اشتباه يكي ازخطاهاي رايج كادر پزشكي است
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ارتش گفت: يكي از رايج‌ترين خطاهاي كادر پزشكي تجويز، تحويل و استفاده داروي اشتباه براي بيماران است.
هرگونه تجويز ناصحيح يا اشتباه يك دارو مثل اشتباه در دوز يا طريقه تجويز اشتباه و نارسايي در نسخه نويسي يا تجويز داروي صحيح يا فرمول دارويي جهت يك بيماري يا شرايط خاص، استفاده از داروهاي تاريخ مصرف گذشته، اشتباه در زمان تجويز دارو، فقدان آگاهي در مورد عوارض جانبي ناشي از تركيب بعضي داروهاي خاص جزءخطاهاي رايج كادر پزشكي محسوب مي‌شود.
حميدرضا نجفي دركنگره بين‌المللي پزشكي قانوني ايران افزود: در ايران هنوز آمار مدوني از ميزان خطاهاي پزشكي در دست نيست. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي اعلام كرده است كه هر ساله ميلياردها تومان صرف نگهداري و مراقبت از بيماران در بيمارستان‌ها به‌دليل اشتباهات دارويي و به‌دنبال آن عوارض ناشي از طولاني شدن مدت اقامت در بيمارستان مي‌شود و افزايش پرونده‌هاي ارجاعي شكايت مردم از پزشكان به سازمان نظام پزشكي، نشان‌دهنده اين ادعاست.
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ارتش گفت: يكي از رايج‌ترين خطاهاي كادر پزشكي تجويز، تحويل و مصرف داروي اشتباه براي بيماران است. در اين ميان خطرات ناشي از مصرف اشتباهي داروهاي تزريقي به‌خصوص فراورده‌هايي كه به‌صورت داخل عروقي مصرف مي‌شوند به نسبت ساير اشكال دارويي بيشتر است كه پيامدهاي ناگواري را به‌دنبال دارد.
وي عنوان‌كرد: براساس گزارش ADR، آمار نشان مي‌دهد كه اغلب مرگ و ميرهاي حاصل از خطاهاي دارويي با فراورده‌هاي تزريقي خصوصاً در شيفت شب رخ داده است.
وي افزود: پرستاران به‌دليل تنوع وظايف، ساعات كاري زياد، شرايط نامناسب محيط كاري، تشابه شكل ظاهري داروها وخصوصاً كار در شيفت شب، بيشتر در معرض اين خطاي حرفه‌اي قرار مي‌گيرند.
استفاده نادرست از تجهيزات پزشكي علت 30 درصد از خطاهاي پزشكي است
يكي از عوامل افزايش ميزان خطاهاي پزشكي در كشور ما استفاده نادرست از ابزارها و تجهيزات پزشكي و درماني از سوي تيم درماني اعم از پزشك يا ساير اعضاي گروه پزشكي است.
وقتي ميزان استفاده از امكانات تشخيصي اعم از امكانات آزمايشگاهي و راديولوژي يا ميزان مصرف دارو درست و صحيح نباشد، طبيعي است كه ميزان خطاهاي پزشكي در كشورمان بالا باشد.بر همين اساس برخي محاسبات پراكنده انجام شده نشان از بروز 20 تا 30 درصد از خطاهاي پزشكي ناشي از استفاده نادرست از امكانات و تجهيزات پزشكي دارد كه حجم وسيعي از هزينه‌هاي درماني را در مراكز درماني به‌خود اختصاص داده است.
منبع : همشهری آنلاین